Zoals zijn naam al doet vermoeden is Thanasis Karamintzios Griek. Hij werd geboren in Trikala, Noord-Griekenland, vlak bij de Meteora, de kloosters op hoge pieken in Kalambaka. Eén der allergrootsten van de Griekse muziek is van het bescheiden Trikala afkomstig, de grootmeester van de rebètika, Vasilis Tistsànis. Karamintzios vinden we later terug in Duitsland, meer bepaald Berlijn, waar hij theatermuziek componeert. Met zijn orkest treedt hij op in Berlijn en Budapest. In het Berlijnse openluchtfestival ‘Karneval der Kulturen’ maakt hij in 2015 indruk. In 2017-8 voerde hij zijn muziek uit met Errante, een formatie uit Thessaloniki die onder meer ook in Athene actief is.

In diezelfde periode werkt hij samen met een hele reeks Russische muzikanten wat resulteert in optredens in gereputeerde concertruimtes van Moskou en Sint-Petersburg. Olga Pshenitsyna, choreografe van het befaamde Bolshoi Theater in Moskou, creëert choreografieën op zijn composities. Dit heel beknopte overzicht van zijn carrière toont aan dat Thanasis Karamintzios niet de eerste de beste is. Sinds 2018 is hij opnieuw in Berlijn. Eind juli geeft hij opnieuw concerten in Moskou en Sint-Petersburg. Bovendien helpt het de cd ‘Errante’ beter te begrijpen.

Die plaat neemt hij op in Athene, allicht met muzikanten die ook aan de groep Errante te koppelen zijn. Twee namen springen er voor ons uit: eerstens Dimos Vougioukas die liefhebbers van Griekse muziek beslist kennen van de vele formaties waarbij hij in ons land accordeon en bandoneon speelde, vaak in Art Base, in de Zandstraat te Brussel. Hij is niet alleen bedreven in Griekse stijlen als de rebètiko, maar ook in Balkan muziek en de tango. De andere is Kyriàkos Gouvèntas, hier vooral gekend als de violist van Primavera en Salonico, de formatie rond Griekse zangeres Savine Yannàtou. Maar liefhebbers weten dat de man een monument is in de Griekse muziek: soms lijkt het of er geen dimotikàplaat (Griekse folk) van stand is waar Kyriàkos niét op speelt (naast viool ook mandoline!)

Maar ook ver buiten de folk, in allerlei akoestische vormen van ‘Griekse’ muziek, vraagt men hem om op te nemen, te komen spelen (meestal als orkestleider), iemand te begeleiden (o.a. de legendarische volkszanger Solon Lekkas uit Lesbos) of workshops te geven. Ook in ons land vertoont hij zich vaak in die laatste hoedanigheid. We denken hierbij aan de sessies in De Centrale in Gent. Gouvèntas speelt met een ongelofelijke gretigheid. Hij was het trouwens die ons op het spoor bracht van Karamintzios. Op ‘Errante’ spelen in totaal tien mensen mee. Maar wie zich verwacht aan een ‘typisch Griekse plaat’ is eraan voor de moeite. Een bouzouki is in geen velden of wegen te bekennen: gelukkig maar, het zou vloeken! Je vindt wel akoestische gitaar, staande bas, viool, mandoline, cello’s, hobo, cajon en zelfs de… theremin (in 1919 door Léon Theremin ontwikkeld elektronisch instrument, bespeeld door met de afstand tussen de handen en de twee antennes te variëren. Jimmy Page maakte er bij Led Zeppelin gebruik van, en onder meer ook de Waterboys gebruikten het op toneel – hier vind je ze heel toepasselijk op het griezelig-grappige ‘Ghost Swing’, bespeeld door Panos Tsekouras) Er maken ook drie vocalisten deel uit van het gezelschap.

De cd ‘Errante’ (wat je in casu kan vertalen als ‘Zwervend’) grijpt terug naar de zwierige maar veredelde, bijna-klassieke muziek zoals die in de West- en Midden-Europese salons te horen was in het begin van vorige eeuw, London, Parijs, Berlijn, Wenen enzovoort. Je denkt meteen en terecht aan de wals en andere toen populaire dansende ritmes. Hier eist de viool vanzelfsprekend een centrale plaats op, de kans voor Gouvèntas om uit te blinken. Maar er is ook ruim plaats voor de tango die in die periode opkwam via acteur Rudolph Valentino (‘The Four Horsemen Of The Apocalypse’ uit 1921 introduceerde ‘La Cumparsita’ – de populariteit van Valentino zorgde voor de rest) De invloed van de latere groten van de tango, Astor Piazzolla en Osvaldo Pugliese, is onmiskenbaar (‘Candente Rosa’, ‘Tango of the great departure’) De verwijzingen naar de steden liggen in deze context voor de hand: ‘Berliner tango’, het bijzonder geslaagde ‘Budapesti tango’ (met vocalises van Vassiliki Vlamaki), maar ook ‘Varsovia’ en ‘Thessaloniki valse’ wijzen naar de grote centra van weleer. Op ‘Impossible Beauty’, het vijftiende en laatste nummer, speelt het uitgebreide strijkersorkest Orient Express, een initiatief van Kyriàkos Gouvèntas.

Vormt dan enkel de occasionele Griekse zang, bvb. in ‘First Light’ en ‘Forever’ (Irini Toumpàki en Asterios Tsetsilas), een link met Griekenland? Welnee: wij zien in deze muziek invloeden die je kan terugbrengen naar wat er rond eeuwwisseling 19e naar 20e eeuw te horen was in de Atheense salons, die toen uitsluitend naar het westen keken in hun muziekkeuze, met name Parijs en Wenen. Dat was een al te korte tijdspanne een daadwerkelijk als Griekse muziek te onderscheiden stijl. We hadden ooit het geluk een trio oude mannen te horen in een Atheens restaurant die de bijzonder charmante vocale vorm van deze unieke stijl beheersten. In 2001 bracht de grote Griekse alt Maria Farantouri (de muze van Mikis Theodoràkis, maar zoveel méér dan dat) de dubbele live ‘Enas Aionas Elliniko Tragoudi (100 Years of Greek Songs)’ uit. Op de eerste cd staan enkele voorbeelden van die oude Atheense stijl.

Of Karamintzios hier expliciet naar verwijst, weten we niet. Maar dat heeft in wezen geen belang, want ‘Errante’ is hoe dan ook meer dan een stijloefening. Daar zorgen de sterke composities en arrangementen van Thanasis Karamintzios voor, muziek met uitgesproken filmische kwaliteiten. Dat wordt met elke beluistering meer en meer duidelijk. Voor muziekliefhebbers die niet bang zijn hun horizon te verbreden.

Antoine Légat.